Olejek lawendowy - czego o nim nie wiesz?

Olejek lawendowy stosowany jest powszechnie w aromaterapii, medycynie i przemyśle kosmetycznym. Jest to doskonałe remedium na wiele powszechnych dolegliwości -  z natury, bez ryzyka i skutków ubocznych. Wpływa pozytywnie na stan emocjonalny i fizyczny. Każdy z nas wie, że doskonale uspokoi i wyciszy, ale zastosowań jest dużo więcej. Czy znasz je wszystkie? 

Olejek lawendowy - pozyskiwanie

Lavandula, czyli lawenda pochodzi z obszarów śródziemnomorskich. Dziś obecna jest praktycznie na całym świecie, choć roślinę uprawia się głównie we Francji. Jedna wspólna nazwa obejmuje prawie 40 różnych gatunków. Olejki produkowane są najczęściej z lawendy wąskolistnej (Lavandula angustifolia), która znana jest lepiej jako lawenda lekarska (choć to tylko nazwa zwyczajowa).

Olejek lawendowy pozyskiwany jest z rozwiniętych kwiatów. Jak pokazują najnowsze badania, ekstrakt można wyizolować także z łodygi. Stosuje się dwie metody - przez destylację z parą wodną lub ekstrakcję rozpuszczalnikami lotnymi, czyli rozpuszczenie - często stosowane w przypadku delikatnych surowców, jakimi są kwiaty. Obie metody są efektywne i bezpieczne.  

Gotowy olejek eteryczny jest bezbarwny, ale zdarza się, że przybiera jasnożółty odcień. Ma charakterystyczny, dobrze znany kwiatowy zapach. Olejek cechuje niezwykle wartościowy skład, który jednak bywa zmienny.

O co więc chodzi z tą zmiennością?

Procentowy skład poszczególnych składników olejku lawendowego bardzo trudno określić. Wpływa na to wiele czynników, ale kluczowe są przede wszystkim czas i metoda pozyskiwania oraz pochodzenie rośliny. Oznacza to, że i właściwości sa trochę inne.

Co ciekawe, olejek naturalny może mieć różne nuty zapachowe - wyprodukowany we Francji będzie pachniał słodko i kwiatowo, natomiast angielski odpowiednik wyróżni się delikatnymi kamforowo - eukaliptusowymi nutami. Jeśli stosujemy różne olejki lawendowe i pachną one nieco inaczej, to żaden powód do niepokoju. 

Nie zmienia się za to obecność dwóch głównych składowych (choć w różnych proporcjach) - linalolu (20% - 75%) oraz jego octanu (15% - 45%). Dlaczego to ważne, dowiemy się za chwilę.

Olejek lawendowy - właściwości

Lawenda posiada wiele dobroczynnych właściwości. Kilka z nich jest powszechnie znanych, inne mogą okazać się sporym zaskoczeniem.

Dzięki dużej zawartości linalolu i octanu linalolu olejek naturalny wykazuje miejscowe działanie znieczulające, antybakteryjne, przeciwgrzybicze (szczególnie w połączeniu z olejkiem z drzewa herbacianego) i antyseptyczne, które można dodatkowo wzmocnić połączeniem z kilkoma innymi olejkami - z kminku, cedru, rumianku, grejpfruta, szałwii i cytryny. Jest także powszechnie stosowany (w formie inhalacji) w chorobach górnych dróg oddechowych i płuc.

Ale to nie koniec, naukowcy nadal upatrują nowych właściwości, m.in. wpływu lawendy i jej pochodnych na schorzenia neurologiczne oraz rolę rośliny w procesie zapobiegania chorobom wirusowym.

Coś dla urody...

Liczne badania dowiodły, że olejek eteryczny z lawendy spowalnia reakcje wolnorodnikowe. Ma więc duże znaczenie w profilaktyce starzenia się skóry. Polecany przez dermatologów także w przypadku ran, owrzodzeń i oparzeń - stosowany w formie okładów wspomoże procesy regeneracyjne tkanki. 

I coś dla psychiki

Nie można pominąć wpływu olejku eterycznego na samopoczucie. Lawenda uspokaja i wycisza, może złagodzić bóle głowy, nadpobudliwość i stany napięcia emocjonalnego. Olejek lawendowy sprawdzi się pomocniczo w przypadku problemów z układem pokarmowym (na tle psychicznym) i stanów lękowych.  

Olejek lawendowy - zastosowanie w aromaterapii

Rola olejku lawendowego w aromaterapii jest nieoceniona. Wykorzystuje się go często w kontekście dwóch najważniejszych aspektów - psychologicznym (właściwości relaksujące) oraz fizjologicznym, który związany jest ściśle z inhalacją lotnych składników olejku eterycznego. 

Wcierany w skórę powoduje rozszerzenie włosowatych naczyń krwionośnych, a więc poprawia ukrwienie skóry. Stosowany miejscowo może złagodzić bóle reumatyczne i mięśniowe oraz objawy związane z drobnymi urazami, jak np. stłuczenia.  

To może jakieś łatwe receptury?

Relaksacyjny masaż może przynieść niesamowite efekty, jeśli połączymy go z olejkiem domowej roboty. Nawilży ciało i ukoi umysł. Przepisów jest wiele, ale sprawdźmy dwa najpopularniejsze:

• 6 kropli lawendy + 2 krople ylang ylang + 10 ml oleju nośnego (np. kokosowy lub słonecznikowy)

• 4 krople lawendy + 4 krople bergamotki + 4 krople mandarynki + 15 ml olejku nośnego

...oraz jeden, który warto zastosować, jeśli borykamy się z bólem mięśni:

• 4 krople lawendy + 4 krople rozmarynu + 10 ml oleju nośnego 

Olejek lawendowy do kąpieli

Kąpiel z dodatkiem kilku kropel olejku lawendowego z pewnością przyniesie wspaniałe rezultaty. Poprawi samopoczucie, wyciszy i przywróci równowagę emocjonalną. To skuteczna, łatwa i co najważniejsze naturalna metoda, by urządzić w domu prawdziwe SPA. Cisza, spokój, delikatny zapach lawendy i mnóstwo bąbelków lub ulubionej soli do kąpieli - już, gotowe! Opcjonalnie można również nawilżyć skórę, dodając 100 ml oleju roślinnego, np. ze słodkich migdałów.

Olejek lawendowy - naturalny sposób na sen

Olejek lawendowy znany jest ze swoich uspokajających właściwości. Pomaga zasnąć, ale to nie wszystko, bo jak pokazują badania naukowców z Japonii, zapach lawendy może poprawić jakość snu oraz zmniejszyć uczucie senności i otępienia, które towarzyszą nam często po przebudzeniu. 

Jeśli cierpimy na problemy z zasypianiem, warto stworzyć relaksującą kompozycję olejków eterycznych do kominka aromaterapeutycznego:

• 4 krople lawendy + 1 kropla paczuli + 1 kropla ylang ylang

...lub spray. Jedyne czego potrzebujemy to szklana butelka z atomizerem, trzy olejki naturalne i woda destylowana:

•  9 kropli lawendy + 1 kropla rumianku + 1 kropla pomarańczy + 60 ml wody destylowanej

Całość umieszczamy w butelce, dokładnie mieszamy i spryskujemy pościel przed snem, by rano obudzić się wypoczętym jak nigdy.

Olejek lawendowy - zastosowanie w kosmetyce

Olejek lawendowy jest szeroko stosowany w przemyśle kosmetycznym. Z powodzeniem wykorzystuje się go przy produkcji wielu preparatów- od tych do kąpieli, po pielęgnacyjne. To zrozumiałe - odżywia, działa detoksykująco, tonizuje i rozświetla skórę. Ze względu na swoje antybakteryjne działanie może okazać się pomocny w problemach skórnych, jak trądzik i łuszczyca.

Olejek lawendowy można bez obaw dodać do szamponu lub odżywki (6 kropli na każde 100 ml), co wzmocni i nawilży włosy a także oczyści skórę głowy. Nie ma żadnych przeciwwskazań, by ekstraktem wzbogacić także ulubiony balsam lub krem do rąk (pamiętajmy o proporcjach).

Olejek lawendowy na kleszcze... i inne insekty

Olejek z lawendy charakteryzuje się działaniem repelentnym - szczególnie wobec komarów i niebezpiecznych kleszczy. Odstrasza insekty, które woń lawendy uważają za nieprzyjemną...delikatnie mówiąc. Podobnie zresztą, jak mole, pchły i muszki. Olejki w niczym nie ustępują efektywnością gotowym środkom, a są znacznie bezpieczniejsze.

Samodzielne przygotowanie specyfiku przeciw insektom jest banalnie proste. Można stworzyć gęsty olejek lub lekki spray, w zależności od preferencji.

W przypadku olejku wystarczy zmieszać 2 łyżki bazy (np. olej kokosowy, słonecznikowy) i 10 - 20 kropel olejku lawendowego. Skuteczność preparatu można zwiększyć dodając olejek miętowy, bazyliowy lub eukaliptusowy, pamiętając, by nie przekroczyć maksymalnej dawki 20 kropel. 

Równie łatwo jest z mgiełką. Do butelki z atomizerem wlewamy 250 ml wody i 20 kropli olejku lawendowego, mieszamy i gotowe. Aby produkt zadziałał odpowiednio, sprayu należy użyć ok. 30 minut przed wyjściem z domu.

Olejek lawendowy - przeciwwskazania

Linalol, jeden z głównych składników olejku lawendowego wykazuje właściwości upośledzające koordynację ruchową - szczególnie, jeśli występuje w większych dawkach. Po dłuższej ekspozycji ma działanie olejku eterycznego nie należy prowadzić pojazdów mechanicznych.

Olejek nie sprawdzi się także w przypadku alergii na którykolwiek ze składników.

Zanim po specyfik sięgną kobiety w ciąży lub okresie laktacji, warto skonsultować się z lekarzem, który odrzuci wszelkie przeciwwskazania. 

Czy wiesz, że...?

Olejek lawendowy jest jednym z niewielu, które można stosować bezpośrednio na skórę (miejscowo). 

Lawenda to doskonała baza do tworzenia własnych kompozycji. Łączy się niezwykle harmonijnie z większością dostępnych olejków. Warto wypróbować któryś z poniższych:

• cytryna
• świerk
• tymianek
• eukaliptus
• bazylia
• mięta pieprzowa

Eksperci nie zalecają łączenia olejku lawendowego z trawą cytrynową. Choć zapachy osobno zachwycają, połączone nie wywołują pozytywnych odczuć. 

Olejek lawendowy ma naprawdę wszechstronne zastosowanie. Wpływa korzystnie na zdrowie, samopoczucie i urodę. Wiemy o nim naprawdę sporo, warto korzystać z jego ogromnego potencjału. Łatwo się domyślić, że to jeszcze nie koniec - naukowcy nieustannie badają aktywność biologiczną produktu, a kolejne odkrycia są tylko kwestią czasu. Nie znaczy to jednak, że trzeba czekać - po olejek warto sięgnąć już dziś.

"Skład chemiczny i aktywność biologiczna lawendy lekarskiej" - M. Adaszyńska-Skwirzyńska, M. Swarcewicz, Zakład Syntezy Organicznej i Technologii Leków, Wydział Technologii i Inżynierii Chemicznej, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie 

"Porównanie składu chemicznego i aktywności przeciwdrobnoustrojowej olejku eterycznegootrzymanego z różnych krajowych odmian lawendy wąskolistnej" - M. Adaszyńska, M. Swarcewicz, A. Markowska-Szczupak, Zakład Syntezy Organicznej i Technologii Leków oraz Zakład Biotechnologii, Zachodniopomorski Uniwersytet Techniczny w Szczecinie  

"Rola aromaterapii w medycynie" - Z. Zdrojewicz, K. Minczakowska, K. Klepacki, Katedra i Klinika Endokrynologii, Diabetologii i Leczenia Izotopami Uniwersytety Medycznego we Wrocławiu

"Olejki eteryczne jako substancje aktywne lub konserwanty w kosmetykach" - M. Adaszyńska, M. Swarcewicz, Zakład Syntezy Organicznej i Technologii Leków, Wydział Technologii i Inżynierii Chemicznej, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie