Twój koszyk
W koszyku nie ma jeszcze produktów
Orzechy brazylijskie kojarzy chyba każdy. Słyną ze swoich walorów smakowych i dobroczynnych właściwości. Jak potwierdzają eksperci, to najcenniejsze pośród wszystkich dostępnych orzechów i z pewnością warto włączyć je do codziennej diety. Wydaje się proste, ale w praktyce występuje poważny problem z dostępnością, orzechy są też stosunkowo drogie. Skąd takie trudności w dystrybucji?
Orzechy brazylijskie - pozyskiwanie
Orzechy brazylijskie pozyskiwane są z rośliny - orzesznicy wyniosłej (lub też brazylijskiej) - Bertholletia excelsa, która rośnie w tropikalnych lasach górnego dorzecza Amazonki. Jest to jedno z najdłużej żyjących drzew w dżungli (może to być nawet imponujące 800 lat!). Orzechy pochodzą z terenów regionu Pará w Brazylii (stąd też ich nazwa), ale obecnie największym eksporterem jest Boliwia.
Owoce dojrzewają w listopadzie, zbierane jednak zazwyczaj dopiero gdy spadną z drzewa, czyli w czasie pory deszczowej (styczeń - marzec). Gwarantuje to najlepszą jakość nasion. Następnie transportowane są łodzią do zakładu przetwórczego, gdzie przechodzą surową selekcję. Odpowiednie sztuki zostają ręcznie rozłupane, a nasiona oddzielone od łupin. Tak przygotowany produkt jest pakowany i przygotowywany do dalszej podróży - większość trafi na eksport. Co ciekawe, orzechy brazylijskie znajdujące się w obrocie międzynarodowym to jedyne orzechy, które w 100% pochodzą ze środowiska naturalnego.
Dobrze, ale skoro mowa o owocach, to jak rosną orzechy, czyli nasiona?
Orzechy brazylijskie - jak rosną?
Orzechy brazylijskie to - technicznie rzecz biorąc - nasiona. Ukryte są w okrągłych, zdrewniałych owocach, które znajdują się na szczytach wysokich nawet na 50 metrów drzew. Przypominają kokosy, chociaż są od nich znacznie cięższe (mogą ważyć nawet 2,5 kg). Jeden owoc mieści około 20 - 24 sztuk orzechów ułożonych w segmentach - podobnie jak w pomarańczach. Kiedy nadchodzi odpowiedni czas, a nasiona są dojrzałe, spadają na ziemię. I wtedy wkraczają ludzie. Choć nie zawsze...
Kto pierwszy ten lepszy
Zanim owoce zostaną zebrane przez ludzi, stają się celem małych zwierząt - agouti, które za pomocą ostrych zębów bez trudu otwierają owoc. Część orzechów jedzą od razu, a część chowają, często o nich zapominając. Czy to ma sens? Jak najbardziej, dzięki temu w lasach Amazońskich drzewa orzechowe nieustannie rosną w naturalny sposób.
Orzechy brazylijskie - właściwości
Orzechy brazylijskie pełne są wartości odżywczych, witamin i minerałów, wśród których warto wyróżnić wapń, magnez, potas, fosfor, witaminę E, kwas foliowy oraz selen. Ilość tego ostatniego jest bardzo duża i nie spotkamy jej w żadnych innych orzechach.
Orzechy brazylijskie wykazują wiele właściwości o ogromnym znaczeniu dla zdrowia i samopoczucia. Usprawniają pracę mózgu i wspomagają pracę układu sercowo - naczyniowego. Nasiona orzesznicy wyniosłej cechują się też silnym działaniem antyoksydacyjnym (a więc zwalczają wolne rodniki), wzmacniają układ odpornościowy i nerwowy, obniżają poziom "złego cholesterolu" i naturalnie chronią układ krwionośny.
Choć wysokokaloryczne, są doskonałym źródłem wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, w tym też NNKT (kwasy omega-3). Jak pokazują badania, spożywane w odpowiedniej ilości - jako substytut a nie dodatek, nie powodują wzrostu tkanki tłuszczowej - jest wręcz przeciwnie - wspierają procesy metaboliczne.
Orzechy brazylijskie - problem z dostępnością. O co chodzi?
Mogłoby się wydawać, że dziś wszystko jest na wyciągnięcie ręki, a sklepowe półki uginają się pod ciężarem produktów. Niestety, orzechy brazylijskie nie są tak powszechnie dostępne. Nie da się jednoznacznie określić przyczyny, bo problem wynika z kilku czynników.
Orzesznica wyniosła rośnie przez długi czas - od momentu sadzenia do pierwszych kiełków mija 12 - 18 miesięcy. A dojrzałe drzewo produkuje owoce tylko raz w roku, choć czasem okres ten może wynieść nawet 14 miesięcy. To najdłuższa faza rozwoju pośród wszystkich gatunków Lecythidaceae do którego należy roślina.
Duża wartość orzechów doprowadziła do intensywnej eksploatacji drzew, a metody zbiorów bywają niszczycielskie. Naturalna regeneracja rośliny w stanie dzikim jest możliwa, ale wymaga czasu - a tego, jak wiadomo jest zawsze za mało.
A to przecież tylko początek. Środowisko niezbędne do rozwoju drzew ulega nieustannej degradacji. Nielegalne wylesianie i wypalanie pod pastwiska i pola uprawne, a także częste pożary, które towarzyszą porze suchej z pewnością nie poprawiają sytuacji. Jak wynika z badań, co trzy lata znikają lasy, które można porównać do powierzchni Polski.
To wszystko - razem i osobno - wpływa na zmniejszone zaopatrzenie. A jeśli towar jest deficytowy, rośnie też jego cena.
Czy jest jakieś wyjście?
Orzesznica wyniosła jest obecnie gatunkiem narażonym na wyginięcie. I choć naukowcy starają się zapobiec tej sytuacji, sztuczna hodowla nie przyniosła zadowalających rezultatów, szczególnie w kwestii ekonomicznej. Dlaczego? Kwiaty orzesznicy mają dosyć zwartą budowę, więc zapylić je mogą jedynie wybrane gatunki pszczół. A te preferują określone warunki środowiskowe, które panują w lasach Amazońskich - w innych niezwykle trudno im przetrwać.
Wszystkie dotychczasowe próby cechowały się niską produkcją i były ekonomicznie nieopłacalne.
Konieczne może okazać się stworzenie dużych rezerw wydobywczych. Logiczne i proste, prawda? Nie do końca. Drzewa w dżungli są rozproszone, co pozytywnie wpływa na ich rozwój. Zbyt duże zagęszczenie jednolitym gatunkiem zmniejszy różnorodność biologiczną lasów Amazońskich, a to nie służy drzewom i utrudnia ich naturalne rozmnażanie - nie jest bowiem odpowiednie dla owadów i zwierząt, które zapewniają przyrost nowych roślin.
Czy to wszystko sprawia, że są drogie?
Orzechy brazylijskie - cena
Chociaż trudno jednoznacznie określić konkretną cenę orzechów, z pewnością można powiedzieć, że jest wysoka. Teoretycznie. Gdyby dokładnie się zastanowić, kraj pochodzenia, koszty produkcji i dystrybucji, ogromne znaczenie i relatywnie niewielka ilość zbiorów windują ceny.
Jeden kilogram orzechów dobrej jakości, kosztuje ok. 50 zł, choć wiadomo czasem będzie to kilka złotych więcej lub mniej. Czy to dużo?
Dla porównania, możemy sprawdzić, ile kosztuje taka sama ilość innych orzechów:
- orzechy nerkowca - ok. 40 zł za 1 kg
- orzechy laskowe - ok. 30 zł za 1 kg
- orzechy arachidowe - ok. 15 zł za 1 kg
- orzechy włoskie- ok. 35 zł za 1 kg
Czy to faktycznie tak dużo?
Orzechy brazylijskie faktycznie są jedną z najdroższych - ale i najbardziej wartościowych opcji. Jak pokazują badania, już niewielka ilość (zaledwie 2 sztuki), podnosi poziom selenu i innych cennych pierwiastków. Nasiona wykazują wysoce prozdrowotne działanie i są naprawdę wyśmienite. Ich zastosowanie jest bardzo wszechstronne - stanowią doskonałą przekąskę, sprawdzą się jako dodatek do sałatek i deserów, a możliwości jest przecież dużo więcej.
Orzechy brazylijskie to naturalny skarb, dziś trudno dostępny, a w najbliższych latach może zniknąć całkowicie. To doskonałe źródło wielu niezbędnych pierwiastków, minerałów, witamin i innych składników odżywczych. Ich działanie warto wykorzystywać każdego dnia. Nawet jeśli zakup wiąże się z pewnymi trudnościami, efekty warte są wysiłku.
Bibliografia
"Skład kwasów tłuszczowych orzechów i nasion dostępnych aktualnie w handlu w kontekście prozdrowotnych zaleceń żywieniowych" - J. Biernat, M. Drzewicka, K. Łoźna, J. Hyla, M. Bronkowska, H. Grajeta, , Katedra Żywienia Człowieka, Wydział Nauk o Żywności, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Katedra i Zakład Bromatologii i Dietetyki, Wydział Farmaceutyczny, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu
"Wartość odżywcza orzechów oraz ich znaczenie w diecie" - H. Ciemieniewska - Żytkiewicz, K. Krygier, J. Bryś, Wydział Nauk o Żywności, SGGW w Warszawie
"The Brazil Nut Industry - Past, Present and Future" - S. A. Mori, The New York Botanical Garden
Comments (0)