Korzystanie z sauny - jak wydobyć jej pełen potencjał?

Sauna to tradycja wywodząca się wprost z krajów Północy, a zwłaszcza z Finlandii. Od kilku lat sauny cieszą się niezmierną popularnością w Polsce. Rytuał dobrego samopoczucia, jakim jest sucha gorąca kąpiel, przyciąga coraz więcej osób. Jak wygląda korzystanie z sauny oraz co należy o niej wiedzieć?

Czym dokładniej jest sauna – praktyki relaksu warte poznania

Sauna tradycyjnie praktykowana w małej drewnianej chatce lub zamkniętym pomieszczeniu polega na odbyciu suchej kąpieli w reżimie 3 do 20% wilgotności o temperaturze od 70 do 100°C.

Ogrzewanie pokoju, w którym odbywa się sesja, wytwarzane jest przez opalanie drewnem lub piecem elektrycznym zwanym tradycyjnie kiuas. Tak opalane pomieszczenie ogrzewa kamienie, na które wlewa się wodę w celu wytworzenia pary i ciągłego podnoszenia temperatury.

Sauna – właściwości, zalety, zastosowanie

Patrząc na saunę, możemy zadać pytanie: Po co zamykać się w takim razie w tak gorącym pomieszczeniu? W praktyce może wydawać się to dziwne. Jednak fakt intensywnego pocenia się ciała – nawet do 1,5 litra potu niesie ze sobą wiele korzyści dla organizmu. Wliczamy w to ujędrnianie tkanek i zwężanie porów skóry, niezwykle przydatnych w zabiegach kosmetycznych.

Wokół tematyki saun w ostatnich latach pojawiła się ogromna ilość fałszywych przekonań. Na przykład to, iż saunie przypisywane są właściwości odchudzające, co nie jest prawdą. Sauna powoduje wydzielanie potu, a utrata masy ciała jest chwilowa i szybko zostaje zrekompensowana.

Pomimo tego, korzystanie z sauny zmniejsza napięcie mięśniowe, a nawet uwalnia stany skurczone. Dlatego korzystanie z sauny jest wskazane przy bólach mięśni, czy stanach pourazowych.

Bodźce cieplne powodujące rozszerzanie naczyń krwionośnych w skórze i jej głębszych warstwach prowadzą do zwiększenia przepływu krwi i limfy tętniczej, zmniejszając ból i przyspieszając procesy regeneracyjne stanów zapalnych i tkanek.

Inne zalety sauny warte poznania

Oprócz powyższych sauna zapewnia także następujące zalety:

  • Wydzielanie pozytywnych dla zdrowia hormonów – pod wpływem ciepła przysadka mózgowa ulega pobudzeniu, uwalniając endorfiny – hormony szczęścia
  • Wspomaganie układu sercowo-naczyniowego – organizm reagując na zwiększoną temperaturę, obniża objętość krwi, prowadząc do spadku ciśnienia i wzrostu tętna nawet do 100-150 akcji serca na minutę
  • Zwiększenie podstawowej przemiany materii – nawet o 30-40% zwiększa się wydalanie przez skórę produktów przemiany materii, takich jak kwas węglowy, ciałka histaminowe, produkty przemiany białek i węglowodanów

Powyższe zalety znajdą więc zastosowanie u osób z chorobami takimi jak POChP, w niewydolności serca lub chorobie tętnic obwodowych. Sauny pomagają również złagodzić objawy reumatoidalnego zapalenia stawów i mogą być korzystne, a jakże, w regeneracji mięśni po treningu. Osoby z depresją i stanami lękowymi mogą również skorzystać z sesji w saunie, dzięki wydzielanym przez przysadkę endorfinom.

Rodzaje sauny – więcej niż myślimy

W kulturze przyjął się obraz sauny, jako drewnianej kabiny wyposażonej w ławki, w której uwalniane jest suche powietrze przez opalanie drewnem. Obecnie istnieją jednak różnorodne rodzaje saun, z których każda cechuje się swoimi własnymi, oryginalnymi właściwościami.

  • Sauna fińska – określana mianem sauny klasycznej. Wnętrze nagrzewa się do temperatury od 80°C do 120°C. Wysoka temperatura jest znośna dla ciała, ponieważ wilgotność wynosi zazwyczaj 3 do 20%. Dostępna jest w różnych wariantach, np. sauna z bali lub sauna ziemna. Oryginalnym wariantem jest tzw. sauna dymna;
  • Łaźnia parowa (hammam) – w łaźni parowej temperatura powietrza wynosi zwykle od 40°C do 50°C, czyli jest znacznie niższa niż w klasycznej saunie. Wilgotność wynosi 100%, co z kolei zwiększa odczucia związane z temperaturą. Polecana jest szczególnie osobom cierpiącym na choroby układu oddechowego;
  • Tepidarium – swoją nazwą nawiązuje do rzymskich term. Temperatura jest nieco wyższa od normalnej temperatury ciała i wynosi ok. 38°C do 40°C, dzięki czemu jest znośna również dla osób, które cierpią na słabe krążenie. Sprzyja ukrwieniu organizmu, zapobiega przeziębieniom. W porównaniu do klasycznej sauny, sesje w tepidarium są znacznie dłuższe;
  • Biosauna – nazywana także sanarium to wilgotna kąpiel z ciepłym powietrzem, która zasadniczo różni się od klasycznych saun temperaturą powietrza. Średnio jest to około 50°C do 60°C. W biosaunie mile widziane są różnorodne olejki eteryczne.

W ostatnim czasie coraz częściej spotykane są sauny na podczerwień z Japonii. Elementy grzewcze na podczerwień zastępują tradycyjny piec. 80% promieniowania wnika w głąb tkanek skóry, zwiększając potliwość. Temperatura otoczenia wynosi z kolei ok. 50°C.

Zasady korzystania z sauny – o jakich należy wiedzieć?

Jeśli mamy szczęście posiadania przydomowej sauny, nie musimy martwić się o etykietę. Jeśli jednak dzielimy się wrażeniami z sauny z innymi osobami, powinniśmy trzymać się ważnych zasad związanych z jej poprawnym użytkowaniem. Jak zatem korzystać z sauny?

  • Przed skorzystaniem z sauny należy wziąć szybki prysznic
  • Wchodzimy i wychodzimy szybko – sauny są szczelne, aby utrzymać ciepło w środku. W tym celu natychmiast po wejściu lub wyjściu należy je skrzętnie zamknąć
  • W niektórych saunach dopuszczalna jest nagość – w innych przypadkach preferowane jest noszenie ręcznika lub kostiumu kąpielowego
  • Nie należy siadać bezpośrednio na ławce – upewnijmy się, że mamy ze sobą ręcznik do siedzenia
  • Nie rozciągamy się, gdy sauna jest zatłoczona
  • Jeśli temperatura jest za wysoka lub za niska, warto poprosić o zgodę grupy przed przestawieniem termostatu
  • W saunie nie zostawiamy śmieci – mowa tu o plastrach, wsuwkach, jedzeniu

Oprócz tego, przed wyruszeniem do sauny nie należy spożywać alkoholu, jeść obfitego posiłku lub zasypiać wewnątrz sauny. Przed wejściem zalecane jest również wypicie szklanki wody, a także po w celu uniknięcia możliwego odwodnienia.

Jak korzystać z sauny – odpowiedni czas

Praktyka w saunie ma na celu przede wszystkim zrelaksowanie uczestników i zapewnienie im dobrego samopoczucia. Typowy rytuał rozpoczyna się od wzięcia prysznica i dokładnego wytarcia się, a następnie przebywania w saunie przez około dziesięć minut, aż pojawią się pierwsze krople potu na skórze.

Następnie wychodzimy z sauny, aby wziąć chłodny lub zimny prysznic, lub w ekstremalnych formach – ochłodzić się lodem. Po wysuszeniu czynność powtarza się dwukrotnie, kończąc na zimnym prysznicu, a następnie okresie odpoczynku. Oczywiście, rytuał musi być dostosowany do potrzeb i pragnień każdej osoby, aby pozostał praktyką bezpieczną i przyjemną.

Tak więc korzystanie z sauny dzielone jest na trzy fazy:

  • Faza ciepła – trwa wewnątrz sauny od 8 do 15 minut. Osoby początkujące w saunie powinny spokojnie zacząć od sesji w niższym reżimie temperaturowym. Podczas tej fazy serce zaczyna bić szybciej, naczynia krwionośne rozszerzają się, a temperatura ciała wzrasta. Cały układ sercowo-naczyniowy pracuje na pełnych obrotach;
  • Faza zimna – podczas schładzania należy wyjść na kilka minut na chłodne powietrze. Cyrkulacja, która odbywa się w drogach oddechowych, napełnia płuca świeżym tlenem. Następnie kierujemy się do zimnej wody, a zimą można skorzystać z ochłodzenia kruszonym lodem jak śniegiem, jak to robią Finowie. Należy pamiętać, aby ochładzać się od stóp do góry, kierując się w stronę serca. Naczynia krwionośne zwężają się wtedy w mgnieniu oka;
  • Faza odpoczynku – służy wyłącznie relaksowi. Powinna trwać co najmniej tak długo, jak faza ciepła. Nie spieszmy się i słuchajmy swojego ciała. Podczas odpoczynku można po prostu zamknąć oczy lub poczytać dobrą książkę. Najważniejsze w całym procesie jest odprężenie ciała.

Oczywiście po ostatniej fazie możemy ponownie wrócić do sauny i powtórzyć cały proces tyle razy, ile zechcemy. Na początek zalecane są jednak jedno lub dwa powtórzenia.

Dodatki do sauny – emulsje do sauny, olejki eteryczne, mentol

Stosowanie olejków eterycznych w saunie jest szczególnie korzystne dla organizmu. Suche i intensywne ciepło sauny podkreśla ich nuty i wzmacnia zalety. Każdy olej eteryczny, czy emulsja ma określone zalety, wpływające na organizm w trakcie użytkowania.

Olejki eteryczne na bazie eukaliptusa, sosny czy mięty stosuje się ze względu na ich właściwości oddechowe i oczyszczające. Olejki na bazie cytrusów cechują się działaniem rewitalizującym i tonizującym, a te na bazie lawendy lub melisy koją i odprężają.

Z kolei emulsje do sauny lub mentol, nakładane przed wejściem do wnętrza nadadzą się w celach kojących, odprężających lub uodparniających na wysoką temperaturę. Mentol sprawdza się tu niesamowicie skutecznie, gdy jest nakładany bezpośrednio na skórę w okolicach nosa. Orzeźwia, zapewnia odpowiednią cyrkulację w drogach oddechowych i co najważniejsze, relaksuje w trakcie całej sesji. Kryształki mentolu mogą być również stosowane bezpośrednio na kamieniach lub w wiaderku infuzyjnym, rozcieńczając je wodą.

Akcesoria do sauny – o jakich mowa?

Czy to zimą, latem, czy przez cały rok, nie ma nic lepszego niż relaks w saunie połączony z odpowiednimi akcesoriami do sauny. Oprócz ręczników czy czepków na głowę wyposażenie obejmuje również inne nie mniej ważne akcesoria, wpływające na komfort przebywania w saunie.

Ceberek wykonany z drewna, również z drewnianą chochelką służy do polewania gorących kamieni, a także do polewania nas samych po wyjściu z sauny. Oczywiście takie akcesorium powinno być opracowane w taki sposób, aby nie przewodziło ciepła. Ceberki są także szczególnie polecane w saunach infuzyjnych, gdzie do polewanej na kamyczki wody dodaje się, a jakże, aromatyczne olejki eteryczne lub mentol.

Z kolei witki bambusowe są idealnymi „towarzyszami” w saunie do masażu. Zapewniają odprężające działanie, co więcej ułatwiają odtworzenie klimatu tureckiej bani lub starożytnej greckiej sauny. W połączeniu z nakładanymi na nie emulsjami naturalne akcesoria do sauny mogą urozmaicić cały proces, poprawiając ukrwienie skóry czy zwiększając wydzielanie potu i ujędrniając skórę. Łączą więc aspekt zdrowotny z kosmetycznym, dbając o nasze dobre samopoczucie.

Bibliografia

"Effect of mist-sauna bathing on the cardiovascular function, thermoregulatory function, and metabolism of exercising humans” – Y. Kawahara, S. Iwase, J. Sugenoya, Ch. Miwa, M. Takada, czasopismo naukowe Autonomic Neuroscience, Elsevier Science, 2006.

"The Sauna: A Complete Guide to the Construction, Use, and Benefits of the Finnish Bath, 2nd Edition” – Roy, R. L, Chelsea Green Publishing, 2004.

"Sauna therapy for detoxification and healing” – L. Wilson, L.D. Wilson Consultants, Inc., 2004.

"Sauna for Your Health” – J. Baker, 2017.

"Infrared sauna in patients with rheumatoid arthritis and ankylosing spondylitis” – F. G. J. Oosterveld, J. J. Rasker, M. Floors, R. Landkroon, B. van Rennes, J. Zwijnenberg, Mart A. F. J. van de Laar, G. J. Koel, czasopismo naukowe Clinical Rheumatology, Springer, 2009.

"Facts and Fables about Sauna” – K. Kauppinen, czasopismo naukowe Annals of The Lyceum of Natural History of New York, 1997.

"The sauna and the heart” – O. J. Luurila, czasopismo naukowe Journal of Internal Medicine, John Wiley and Sons, 1992.

Powiązane wpisy

Instagram

Comments (0)

No comments at this moment

New comment

You are replying to a comment

Produkt dodany do listy życzeń