Olejki eteryczne to nieodzowny składnik aromaterapii, który towarzyszy nam w trakcie każdej sesji z dyfuzorem, czy w ramach nieodzownych praktyk mających na celu poprawić nasze samopoczucie w stresujących momentach. Czy jednak zastanawialiśmy się, co tak naprawdę drzemie w środku olejków eterycznych? Jaki jest ich skład chemiczny, a także zawartość? Dzisiaj postaramy się przyjrzeć tym, jak i innym kwestiom związanym ze składem olejków eterycznych.
Olejki eteryczne - dlaczego są tak zadziwiające?
Wiele roślin wytwarza olejki eteryczne, aby komunikować się ze światem zewnętrznym. Tak zwane lotne olejki mają intensywny aromat i zapach. Rośliny używają ich do oznaczania swojego terytorium, przyciągania zapylaczy, odstraszania szkodników i wiele więcej. Używają ich również do autoregeneracji i ochrony przed choroby. To właśnie ten punkt sprawia, że uwielbiamy i cenimy ich bogate walory prozdrowotne. Ale jak to działa?
Skład chemiczny olejków eterycznych - niezwykła magia natury
Olejek eteryczny jako czysty i całkowicie naturalny ekstrakt otrzymywany w wyniku destylacji pachnącej części rośliny lub drzewa jest złożoną mieszaniną cząsteczek aromatycznych, nierzadko liczonych w setkach, czy tysiącach.
Patrząc na skład chemiczny olejków eterycznych pod względem naukowym, są to mieszaniny różnych drugorzędnych substancji produkowanych przez roślinę. Głównymi składnikami są:
- Terpeny
- Fenole (związki aromatyczne)
- Oprócz nich znajdują się także setki pojedynczych substancji - laktony, benzopireny, czy różnorodne alkohole
Olejki eteryczne mają konsystencję podobną, aczkolwiek znacznie różniącą się od olejów. Są trudno rozpuszczalne w wodzie, ale łatwo rozpuszczają się w tłuszczach, a także unoszą na wodzie ze względu na małą gęstość. Ogólnie rzecz biorąc, skład chemiczny olejków eterycznych działa przeciwko bakteriom i grzybom, tworzy warstwy ochronne, pomaga przyśpieszać gojenie się ran i wiele więcej.
Naturalne olejki eteryczne - jak są produkowane?
Zanim zobaczymy, jaki skład i zawartość cechuje olejki eteryczne, warto szybko przyjrzeć się procesowi produkcji nieprzetworzonych, naturalnych olejków.
- Destylacja parą wodną - zdecydowana większość znanych nam olejków otrzymywana jest przez destylację parą wodną. W destylatorze para wodna przechodzi przez surowiec, którym mogą być korzenie, kwiaty, łodyżki rośliny, z których następnie wydobywane są cząsteczki lotne. Para ta jest następnie schładzana, umożliwiając otrzymanie naturalnego olejku eterycznego, a także półproduktu w postaci skroplonej wody (hydrolatu);
- Ekstrakcja za pomocą prasy - kolejna niezwykła forma pozyskiwania naturalnego oleju, stosowana wyłączne przy cytrusach. Olejek eteryczny pozyskiwany jest ze skórki owocu, którą wystarczy mechanicznie sprasować, aby zebrać zawarty w środku olejek.
Pomimo skuteczności obydwu form pozyskiwania olejków, tak zebrany produkt cechuje się małą ilością oleju. Aby uzyskać 1 kg olejku eterycznego potrzeba od kilkudziesięciu, do nawet kilkuset kg surowca! Tak też do otrzymania 100 ml olejku z bergamotki potrzeba nawet do kilkunastu kg cytrusów.
Zawartość olejków eterycznych - jak oddziałuje na człowieka?
Wiemy już, że olejki eteryczne składają się z ogromnej liczby mniej lub bardziej złożonych i różnorodnych cząsteczek. Przeprowadzane na przełomie ostatnich kilkunastu lat badania pozwoliły częściowo zrozumieć charakterystykę działania tych nadal tajemniczych związków i wyjaśnić, co kryje się w zawartości olejków.
Dla przykładu najbardziej pospolite w składzie olejków eterycznych monoterpeny znane są ze swoich właściwości antyseptycznych, uspokajających i redukujących nadmierny stres. Z kolei alkohole wykazują aktywne działanie przeciwinfekcyjne, czy immunostymulujące. Dlaczego działają tak, a nie inaczej na nasze ciała w ramach masażu, czy aromaterapii?
Odpowiedzią może być wymiana elektronowa, która zachodzi w tworzących olejki eteryczne molekułach, wymieniających elektrony z otoczeniem, w którym się znajdują. Najprościej ujmując, gdy poddajemy olejek dyfuzji, ulatniające się do powietrza cząsteczki wchodzą z powietrzem, czy naszymi ciałami w reakcje utleniania i redukcji. Dzięki temu niektóre z nich cechują się właściwościami przeciwutleniającymi, ograniczając działanie wolnych rodników.
Co więcej, dzięki dużej lotności zawartości olejków eterycznych docierają one w łatwy sposób do obszarów mózgu ściśle powiązanych z węchem. Mogą zatem wywoływać, na zasadzie kuli śnieżnej skomplikowane reakcje łańcuchowe, doprowadzając tym samym do aktywacji rozmaitych funkcji na poziomie biologicznym. Innymi słowy, umożliwiają one, chociażby aktywację obszarów mózgu związanych z układem nagrody, produkując dopaminę mającą niemały wpływ na działanie antystresowe wielu olejków.
Składniki olejków eterycznych - jakie są najbardziej znane?
Skład olejków eterycznych jest ściśle powiązany z lotnymi cząsteczkami zapachowymi. Terpeny reprezentują najbardziej rozpowszechnioną biochemiczną rodzinę składników olejków eterycznych. Są doskonałym przykładem niearomatycznych cząsteczek zapachowych, choć niejedynymi. Oprócz nich obecne są również inne rodziny biochemiczne, do których należą jedne z najcenniejszych cząsteczek olejków eterycznych. O jakich cząsteczkach mowa?
- Linalool (linalol) - prawdopodobnie najczęściej naturalnie występująca cząsteczka alkoholi monoterpenowych w składzie olejków eterycznych. Bezbarwna, o kwiatowym i świeżym akcencie. Ponieważ występuje w wielu olejkach, zapach cząsteczki do dziś nie został poprawnie zidentyfikowany. Znana ze swojego działania przeciwbólowego, przeciwzapalnego, uspokajającego i antybakteryjnego;
- Limonene - należąca do grupy węglików monoterpenowych cząsteczka, która tworzy zapach kochanych przez nas cytrusów jak cytryna, czy bergamotka. Jest stosowana jako środek aromatyzujący w żywności lub napojach, a także lekach! Cechuje się działaniem bakteriobójczym, przeciwgrzybicznym, antywirusowym, czy przeciwutleniającym i detoksykującym organizm;
- Geraniol - bezbarwna cząsteczka o słodkim, kwiecistym zapachu należąca do rodziny alkoholi monoterpenowych. Dzięki temu aromat geraniolu znalazł swoje zastosowanie w przemyśle kosmetycznym i perfumeryjnym. Oprócz tego geraniol to uznany w aromaterapii środek uspokajający, przeciwgrzybiczny, czy immunostymulujący;
- Cytronelol - cząsteczka należąca do alkoholi monoterpenowych, swoim zapachem jest blisko spokrewniona z limonenem. Wydziela przyjemny, cytrusowy zapach, a także cechuje się niezwykle wydajnym działaniem wirusobójczym i bakteriobójczym. Co więcej, neurotonizuje narażony na chroniczny stres organizm;
- Karwakrol - fenol monoterpenowy o przyjemnym korzennym smaku i aromacie, stanowiącym podstawę oregano. Ze względu na swoje działanie jest aktywnym składnikiem żywności zapobiegającym rozmnażaniu się bakterii. Rzeczywiście, karwakrol jest silnym środkiem bakteriobójczym i przeciwinfekcyjnym. Pomaga złagodzić ból mięśni i walczyć ze zmęczeniem i bezsennością.
Jak widzimy powyżej, to tylko jedne z wielu setek aktywnych składników, czynnie biorących udział w tworzeniu niezwykle skutecznej i aromatycznej zawartości olejków eterycznych. Ich skład chemiczny, do którego zaliczamy setki, a nawet tysiące cząsteczek aromatycznych ma udowodnione licznymi badaniami działanie prozdrowotne, które zachęca do skorzystania z przyjemnych i pożytecznych form domowej aromaterapii, czy masażu po ciężkim i męczącym dniu.
"Aromatherapy and Essential Oils for Beginners: Au Naturoil: A Guide for Stress Relief, Healing Remedies and Natural Cleaners - With Over 100 Essential Oil Recipes” – S. Burgess, Get Your eBook Published, 2015.
"Essential oils: historical significance, chemical composition, and medicinal uses and benefits” – M. Peters, Chemistry research and applications, Nova Science Pub Inc, 2016.
"Essential Oils: Contact Allergy and Chemical Composition” – A. C. de Groot, E. Schmidt, CRC Press, 2016.
"Enantiomeric composition of linalol in the essential oils of Ocimum species and in commercial basil oils” – U. Ravid, E. Putievsky, I. Katzir, E. Lewinsohn, czasopismo naukowe Flavour and Fragrance Journal, John Wiley and Sons, 1997.
"Composition of the essential oils of two isomenthone-rich variants of geranium (Pelargonium sp.)” – R. N. Kulkarni, G. R. Mallavarapu, K. Baskaran, S. Ramesh, S. Kumar, czasopismo naukowe Flavour and Fragrance Journal, John Wiley and Sons, 1998.
"Rose geranium essential oil as a source of new and safe anti-inflammatory drugs” – M. N. Boukhatem, A. Kameli, M. A. Ferhat, F. Saidi, M. Mekarnia, czasopismo naukowe The Libyan journal of medicine, 2013.
"Antifungal, phytotoxic and insecticidal properties of essential oil isolated from Turkish Origanum acutidens and its three components, carvacrol, thymol and p-cymene” – S. Kordali, A. Cakir, H. Ozer, R. Cakmakci, M. Kesdek, E. Mete, czasopismo naukowe Bioresource Technology, Elsevier Science, 2008.
"Medical Toxicology of Natural Substances || Citrus Oil and Limonene” – D. G. Barceloux, 2008.
Powiązane wpisy
Olej z wiesiołka - jakie ma właściwości i na co pomaga?
Pochodzący z Ameryki Północnej i Południowej wiesiołek zdążył zadomowić się na stałe w Europie. Pozyskiwany z niego olej z wiesiołka z powodzeniem wykorzystywany jest zarówno w farmakopei, jak i kosmetyce. Olej wiesiołkowy ma korzystny wpływ na skórę twarzy, układ hormonalny, a także układ sercowo-naczyniowy. Co warto wiedzieć o tak cennym oleju jakim jest olej z nasion wiesiołka? Jakie korzyści może przynieść jego codzienne zastosowanie dla naszego zdrowia?
Olejek imbirowy - odkryj jego magiczne właściwości
Imbir i jego właściwości znane są od tysiącleci zarówno na wschodzie, jak i na zachodzie. Pozyskiwany z niego olejek imbirowy jest obecnie modnym i polecanym sposobem na zadbanie o własne zdrowie. Dlaczego tak jest? Niepozorny korzeń imbiru zawiera w sobie mnogość przeciwutleniaczy i substancji leczniczych, które można zastosować w dowolny sposób w formie silnie skoncentrowanego olejku. Co warto o nim wiedzieć, a także, dlaczego ma pozytywny wpływ na wiele płaszczyzn naszego zdrowia?
Olejek tymiankowy - na co działa oraz jakie ma właściwości?
Tymianek to jedna z najczęściej stosowanych roślin aromatycznych w Europie. Słynie z charakterystycznego i przyjemnego aromatu, a także właściwości korzystnych w świecie gastronomii i medycyny naturalnej. Obecnie niezwykłą popularnością cieszy się pozyskiwany z rośliny olej tymiankowy, który stał się jednym z najczęściej stosowanych olejków eterycznych na świecie. Jego szlachetne właściwości przeciwutleniające i prozdrowotne sprawiają, iż warto zainteresować się jego działaniem z bliska.
Olej sezamowy tłoczony na zimno - jak smakuje i jakie ma właściwości?
Olej sezamowy jest nie tylko smacznym i wszechstronnym produktem kulinarnym, ale również aromatycznym środkiem pełnym zdrowotnych właściwości. Uważany za najstarszy olej spożywczy na świecie, od tysiącleci stosowany jest w celach kulinarnych, kosmetycznych i leczniczych. Dziś znów staje się obiektem wartym zainteresowania, choćby ze względu na swoje użyteczne cechy. Co warto wiedzieć o tłoczonym na zimno oleju z sezamu? W jaki sposób działa i gdzie możemy skorzystać z jego zalet?
Olej z ostropestu tłoczony na zimno - naturalny eliksir na zdrową wątrobę
Ostropest plamisty jest dobrze znaną rośliną o działaniu wspomagającym pracę wątroby. Pozyskiwany z niego, tłoczony na zimno olej począwszy od działania przeciwzapalnego, immunostymulującego i przeciwutleniającego może nam przynieść wiele potencjalnych, prozdrowotnych korzyści. Czym dokładniej jest tłoczony na zimno olej z ostropestu, a także, jak możemy praktycznie wykorzystać jego wspomagające właściwości?
Naturalny olejek goździkowy - niezwykłe właściwości oraz zastosowanie
Goździk to jedno z najpopularniejszych ziół na świecie. Pozyskiwany z niego naturalny olejek goździkowy to nie tylko prosty składnik w naszej kuchni, ale także cenne lekarstwo o imponującej historii. Od wieków ceniony w różnych kulturach ze względu na swoje właściwości lecznicze staje się coraz chętniej stosowanym środkiem także w obecnych czasach. Co stoi za wzrastającą popularnością olejku goździkowego, a także, w czym może być przydatny jego niesamowity zakres zastosowań?
Olej z czarnuszki zimnotłoczny - właściwości, dawkowanie, dla dzieci
Od czasów starożytnych olej z czarnuszki uznawany był za eliksir piękna. Nawet znamienici prorocy tamtych czasów wspominali o jego magicznych, duchowych właściwościach, które podobno były w stanie wyleczyć wszystko prócz śmierci. Olej z nasion czarnuszki ma wiele właściwości zdrowotnych. Zatem, w jaki sposób możemy wykorzystać ten unikatowy, naturalny produkt w domowej pielęgnacji naszego zdrowia i urody? Jak się okazuje, tłoczony na zimno olej z czarnuszki ma wiele właściwości i zastosowań, nie tylko w kuchni.
Olejek z krwawnika - niezwykłe właściwości oraz wpływ na skórę
Krwawnik to bardzo ceniona w medycynie ludowej roślina, która zawdzięcza swoją popularność właściwościom leczniczym, trawiennym i przeciwzapalnym. Pozyskiwany z rośliny olejek eteryczny charakteryzuje się równie widocznym potencjałem. Zdolny do łagodzenia wielu bólów, jest środkiem kojącym i regenerującym, zdobywając uznanie wśród osób pragnących zadbać o swoje zdrowie. Co warto wiedzieć o olejku eterycznym z krwawnika, a także jego potencjalnych zaletach?
Erytrytol (erytrol) - zdrowy i naturalny słodzik bez kalorii
Kiedy naszym celem jest ograniczenie spożycia cukru, rozważamy możliwość zastąpienia go słodzikami. W takich sytuacjach nasuwa się jednak wiele pytań. Czy są one zdrowe? Czy uzyskamy smak podobny do cukru? Ile kalorii dostarczają dane słodziki? Erytrytol zdaje się odpowiadać na te pytania, będąc jednym z ciekawszych, a co najważniejsze, zdrowszych słodzików dostępnych na rynku. Czy erytrol naprawdę nie ma kalorii?
Olej lniany tłoczony na zimno - jakie ma właściwości oraz jak go używać?
Nie wszystkie oleje są takie same, a olej lniany zdaje się najlepszym tego przykładem. Olej lniany tłoczony na zimno to niezwykle cenny produkt promujący zdrowie, oczyszczający organizm i uzupełniający niedobory wielu składników odżywczych. Cechuje się łagodnym, lekko orzechowym smakiem, a także bogactwem substancji aktywnych zachowanych poprzez delikatne tłoczenie na zimno. Co warto wiedzieć o zimnotłocznym oleju lnianym i jego działaniu na nasze ciała?
Comments (0)